Maandag 3 februari gaf Linder van den Heerik een workshop Zaaiplanning & Combinatieteelt. Bestuurslid Eelke maakte dit verslag van de druk bezochte avond.
Waar kun je (online) biologische zaden kopen: De Bolster in Epe, Van der Wal in Hoogeveen, Vreeken in Dordrecht (let op: bestellingen bij Vreeken duren erg lang!). Zaden van de Bolster en Vreeken zijn ook te krijgen bij Stek aan de Nieuwe Binnenweg.
Een paar stellingen:
· Met compost voed je vooral de bodem en dus niet direct de planten;
· Wortel- en bonengewassen behoeven geen voeding, pompoen en kolen vragen veel voeding;
· Zonder een zaaiplanning wordt het een chaos in je tuin;
· Geen zaaiplanning op basis van de zaaiperioden die op een zaadzakje staan. Gebruik liever naslagwerken voor zaaiplanning: Moestuinen van Twekkelo van Pieter Boxman; Handboek Ecologisch Tuinieren van Velt; moestuinkalender van Velt
· Plannen doen we aan de hand van a) plek, b) tijd (bijv. wanneer, buiten of onder glas en hoe oogstfrequentie), c) ruimte (behoefte van de plant), d) hoeveelheid. Van deze zijn ruimte en tijd het belangrijkst. Zie hierna bij ABC-methode;
· De betekenis van combinatieteelt in de zin van goede en slechte buren zoals peen en ui is beperkt. Het is wel een handig instrument om je bedden dicht te plannen (in ruimte en tijd);
Op je tuin is er concurrentie om water/voeding en zonlicht. De inrichting van een bos dient als inspiratie voor de inrichting van je tuin. In een bos wordt efficiënt omgegaan met gebruik van water/voeding en zonlicht. De “gewassen” zijn hier op een efficiënte manier gestapeld in ruimte en tijd. Om deze situatie op je tuin te kunnen benaderen worden je gewassen ingedeeld in grootte: A = groot, B = medium en C = klein.
Het bij het zaaien uit gaan van het verschil in grootte van planten wordt de ABC-methode genoemd, ontwikkeld door Gertrude Frank. Bij het inrichten van je tuin ga je volgens deze methode je bedden “dichtplannen”.
Let op: grote gewassen, zoals maïs, stokbonen en pompoen geef je een aparte plek in je tuin.
Voorbeelden
1. Kolen staan op 50 – 70 cm van elkaar in een bed van 90 cm. Daartussen en -omheen kun je rijtjes sla planten. Er is zelfs plaats voor 1 à 2 rijtjes uien.
2. Een veel gebruikt schema op je bed is rijtjes gewassen volgens de volgende indeling: A-C-B-C-A-C-B-C-A. De oriëntatie van dit bed is oost-west opdat alle planten optimaal gebruik maken van het zonlicht. Begin met 40 cm afstand tussen de rijtjes en maak deze afstand in volgende jaren eventueel kleiner.
Als A zet je bijvoorbeeld bloemkool in maart. Als C zet je spinazie in periode feb – mei, opvolgend radijs van mei – juli en bietjes van jul – okt. Of als C doe je bospeen tot mei (vroeg vanwege slakken) en daarna pluksla tot oktober. Met C-gewassen kun je ideaal elke 2 weken een rijtje bij zaaien om continu en niet te grote hoeveelheden in een keer te oogsten. Als 1e B zet je Chinese kool in de 1e helft van het jaar en knolvenkel in de 2e helft en als 2e B eerst knolvenkel en daarna Chinese kool.
3. Houd bij de indeling rekening met vaste en 1-jarige planten. Maak bedden met alleen 1-jarigen, of alleen vast. Dit houdt de boel overzichtelijk.
Indeling in ABC-planten (niet limitatief).
A: alle kolen behalve chinese kool en koolrabi, pastinaak, paprika, courgette, knolselderij.
B: paksoi, koolrabi, andijvie, chinese kool, knolvenkel, schorseneer, melde winterpeen, bleekselderij, snijselderij.
C: prei, lookachtigen, spinazie, veldsla, postelein, tuinkers, sla, klein geoogste bietjes en wortels, raapstelen.
Gratis tips van Linder:
· Wortelstelsels bij voorkeur laten zitten na de oogst. Dit voedt het bodemleven.
· Bloemkool bij voorkeur zaaien eind november.
· Broccoli bij voorkeur als najaarsteelt.
· Kolen zijn veeleisend qua voeding/water en zonlicht.
· Prei toppen als je ze uitplant.
· Tomaten liever niet buiten.
· Knoflook in okt/nov zetten, zodat ze sterk zijn om in het voorjaar schimmels te overleven.